تأثیر اسید هومیک، کمپوست و کود فسفر بر خصوصیات رویشی گیاه ریحان و غلظت عناصر کم مصرف در گیاه و خاک

مواد آلی از ترکیبات مهم خاک هستند که اثرهای قابل ملاحظه ای بر فراهمی عناصر و بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک دارند. رویکرد روزافزون استفاده از گیاهان دارویی، انجام تحقیقات گسترده در مورد آنها در جهت توسعه کشاورزی پایدار را ضروری می سازد. به منظور بررسی کاربرد مقادیر مختلف اسید هومیک، کمپوست و کود فسفر بر خصوصیات رویشی و جذب برخی عناصر کم مصرف در گیاه دارویی ریحان، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۰ اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح اسید هومیک (صفر، 10 و 20 میلی‏گرم در کیلوگرم خاک)، سه سطح کمپوست زباله شهری (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) و سه سطح فسفر (صفر، 10 و 20 میلی گرم در کیلوگرم خاک، از منبع کود سوپرفسفات تریپل) بودند. پس از برداشت، وزن خشک اندام هوایی، تعداد ساقه فرعی، ارتفاع ساقه و غلظت و جذب آهن، منگنز، مس و روی در اندام هوایی اندازه‏گیری شد .نتایج نشان داد که اثر اسید هومیک و کمپوست در سطوح دوم و سوم بر ارتفاع ساقه، تعداد ساقه فرعی و وزن خشک اندام هوایی گیاه ریحان در مقایسه با شاهد معنی‏دار بود؛ اما این دو سطح با یکدیگر تفاوت معنی‏دار نداشتند. اثر متقابل اسید هومیک و کمپوست همراه با کود فسفر بر ارتفاع، تعداد ساقه فرعی و وزن خشک اندام هوایی معنی‏دار نبود. کاربرد اسید هومیک و کمپوست موجب افزایش معنی‏دار غلظت عناصر آهن، منگنز، روی و مس در اندام هوایی گیاه شد و کاربرد کودهای آلی فراهمی عناصر آهن، منگنز، روی و مس در خاک را افزایش داد. اثر متقابل اسید هومیک و کمپوست در خاک بر غلظت آهن، منگنز، روی و مس گیاه و مقادیر قابل دسترس در خاک معنی‏دار بود. در اثر متقابل اسید هومیک و کمپوست همراه با فسفر، کاربرد فسفر اغلب موجب کاهش غلظت آهن، منگنز، روی و مس گیاه و مقادیر قابل دسترس آنها در خاک شد. لیکن، بررسی این برهمکنش ها نشان می‏دهد که کاربرد کودهای آلی می تواند اثر منفی ناشی از زیادی فسفر بر فراهمی این عناصر را تا حدی بهبود بخشد و استفاده از آنها در جهت بهبود شرایط شیمیایی خاک و افزایش خصوصیات رشدی گیاه ریحان توصیه می گردد.